Gonzalo Pérez López
O capitalismo financeiro que se impón hoxe sobre o produtivo xa non ten necesidade de botar man do pacto
capital-traballo, eufemisticamente estado de benestar, para manter o dominio.
Abonda coa especulación para afondar nas desigualdades varias que o nutren. Triunfante como modelo único,
sen contrapesos estatais que o modulen, confirma a incompatibilidade, por
definición, entre capitalismo e democracia real. Apelidar real á democracia
permite diferenciala desa impostura que supón a democracia meramente formal
como recurso para adormecer ós aspirantes a cidadáns mentres se incautan da súa
capacidade de pensar, decidir e elixir.
Establécese mundialmente a hexemonía capitalista en sinerxía coa
degradación democrática. España, a maiores, arrastra un lastre de partida, aínda hoxe sen
eliminar. Non se produciu unha auténtica ruptura coa ditadura e os prebostes do
franquismo manteñen intacta a influencia económica (véxanse os apelidos dos
consellos de administración das grandes empresas) e política (un ministro con
Franco, que asumiu sentencias de morte de opositores, foi ministro nesta democracia e presidiu Galicia durante 15 anos sen bochorno
xeral). Os poderes fácticos, coa banca e a Igrexa ó fronte, conservan,
arrogantes, prebendas e influencia e a liñaxe segue condicionando demasiado a
realización persoal.
A democracia non é posible fora do marco dun Estado de dereito que asegure
a dignidade de todos mediante a
realización práctica dos dereitos humanos. Pero a repetición ritual de
“España é un Estado de dereito” como parapeto formal para acalar e humillar á
cidadanía, non asegura que o sexa realmente; e substantivamente nono é,
converténdose nun exabrupto conceptual, como intentarei evidenciar.
A necesidade de optar polo mal menor ante o perverso dilema ofrecido (si á
constitución ou involución), levou a referendar a Constitución de 1978, na que
colaron elementos antidemocráticos (monarquía e rei avalado polo ditador, entre
outros) e artigos programáticos nunca desenvolvidos plenamente. Que os
herdeiros do franquismo e os demócratas de salón a teñan embalsamada,
abrazándoa hoxe sen pudor, ponnos sobre aviso.
A realidade corrobora a inexistencia de facto da esixible división de
poderes. Basta observar o que maquinan
as elites, para acadar un poder omnímodo, sen divisións nin fisuras, poñendo
especial énfase no control do poder xudicial, coa aquiescencia sen rubor do
executivo e do CJPJ, ese ente opaco, corporativista e ao marxe da cidadanía,
que desfigura o mandato constitucional. Sen un sistema xudicial autónomo e equitativo non hai garantías
democráticas.
As leis promulgadas nas plutocracias nunca teñen como horizonte o interese
xeral porque a correlación de forzas no
poder lexislativo é moi favorable aos intereses desa minoría que emprega a lei
como instrumento para perpetuar o dominio. Pero, ademais desta eiva de orixe, a
pregoada igualdade ante a lei é unha quimera. A reiteración na desigualdade de
trato, en función do poder do transgresor, que adoptan certos encargados de
facela cumprir, é asumida pola dócil cidadanía entre o escándalo reprimido e a
resignación por impotencia. A diferente actitude da Fiscalía ante delitos
similares e as resolucións do Tribunal Supremo, capaz de reinventarse e
corrixirse a si mesmo para protexer aos poderosos, provocan un maioritario e
razoable temor ante o poder xudicial en xeral.
Unhas oposicións memorísticas e enfundar a toga, sen máis, non avalan o
equilibrio psicolóxico e a equidade imprescindibles dos xuíces. Pouco cabe
esperar dalgúns presuntos garantes da democracia que a infravaloran e desprezan
co clasismo, xenofobia, machismo e homofobia que destilan moitas das sentencias
que ditan, sen a corrección e explicación institucionais ás que os cidadáns
teñen dereito. Percibidas como arbitrarias, moitas decisións do poder xudicial
provocan desconfianza e inseguridade, precisamente o contrario do
demandado en democracia.
Se engadimos o secuestro polas elites dominantes tanto dos medios como da
participación directa dos cidadáns, o transformismo e a corrupción consentidos
e indultados na práctica política, a ausencia intencionada da educación en
valores cívicos e a provocada amnesia histórica, a erosión actual da democracia
resulta tan comprensible como abominable.
O apoio maioritario das decisións non as lexitima, porque a democracia non pode ser unha mera técnica organizativa
do estado, senón que esixe respecto á dignidade persoal, liberdade,
solidariedade, igualdade e xustiza social; é dicir, a antítese do capitalismo.
Democracia sen valores morais é, cando menos, autoritarismo; sen utopías e ás
costas da sociedade civil, un despropósito.
Dado que a dinámica actual non é propicia para reverter a situación descrita,
se a sociedade civil quere revalorizarse, non deberá facer algo máis que
esperar submisamente algunha graciosa dádiva do poder absoluto?
Publicado no Progreso o 29-12-2018
