A esperanza, o medo e a inacción

Xosé Ramón Cando

 

Adoitamos dicir que a esperanza é o último que nos queda, se cadra facendo referencia, mais ou menos conscientemente, á caixa de Pandora da que saíron todos os males pero na que, agachada no fondo, quedou precisamente a esperanza que nos debe axudar a soportalos. Non coincide nas bondades da esperanza o filósofo francés Comte-Sponville que afirma que “quen espera a vitoria xa está vencido (como mínimo polo medo a ser derrotado). Tan so quen nada espera vive sen temor. E esta falla de temor vólveo difícil de vencer e imposible de someter. É posible privalo da vitoria, pero de ningunha maneira se lle pode privar do combate”(1).

Esta introdución permítenos conectar con outro artigo anterior no que facíamos referencia a que acotío renunciamos a actuar, movidos pola esperanza nunha intervención allea que ten que ver coa falsa percepción da nosa propia incapacidade. Á reflexión sosegada sobre esta presunta incapacidade permítenos achegarnos á verdadeira natureza da realidade na que existimos, decatándonos de que a convivencia e as súas normas son produto da actividade humana (da nosa actividade), de que a estrutura política na que desenvolvemos a nosa vida é igualmente produto do noso actuar e de que a organización da actividade económica é así mesmo resultado do que a sociedade desexa (o que nos queremos que sexa), chegando á conclusión de que se non estamos satisfeitos con estes produtos nosos, sempre nos queda a opción de cambialos.

Non é posible realizar estes cambios coa forza dun so ser humano, precísase o concurso de sociedades constituídas por tecidos asociativos que articulen a participación dos membros das mesmas. Cunha sociedade destas características sería mais difícil destruír o estado de benestar que estaba a construírse dende hai mais de cen anos. Cunha sociedade destas características sería mais difícil que se tivesen que transferir recursos pertencentes a pensionistas e parados aos usureiros que chantaxean ao conxunto da sociedade. Finalmente, cunha sociedade participada polos cidadáns, non teríamos que aceptar que centos de miles de persoas, temporal e involuntariamente sen recursos, se vexan obrigadas a abandonar as súas vivendas, desafiuzadas por entidades bancarias que, por outra banda, reciben cantidades inmensas de recursos da propia sociedade…

Se a presión exercida por unha sociedade articulada asociativamente non é suficiente para producir os cambios que vimos mencionando, esta sociedade dispón dun recurso que historicamente se ten mostrado extraordinariamente efectivo, especialmente en contextos (mais ou menos) democráticos, a desobediencia civil. Esta ferramenta empregárona Gandhi e Luther King, concienciando e liderando as súas respectivas sociedades coas que se enfrontaron, pacificamente, a inimigos dotados dun poder considerable e  determinados a utilizalo.

Parece, logo, que se queremos construír estruturas políticas e económicas que estean  ao noso servizo (do conxunto da sociedade) non resulta moi efectivo esperar que tal cousa se produza en virtude do seu propio dinamismo ou da intervención do santo patrón do ramo correspondente, mais ben teremos que tomar conciencia do poder do que dispón unha sociedade participada polos cidadáns e facelo valer de maneira pacífica e democrática pero coa firmeza e a causa esixe.

___________________________

           (1)COMTE-SPONVILLE, André: El alma del ateísmo. Paidós. Barcelona 2007. pax.18.

  

Publicado no Progreso o 24-11-2012