Discursos dominantes

Mª del Mar Carballo Cela.

Dicía Faulkner que “os escritores interesan cando non son razoables; cando o son todos din o mesmo”. Pero ás veces, dicir o mesmo non é precisamente indicativo de ter razón. Isto é o que pode suceder cos chamados discursos dominantes ou “discursos de moda”. Impóñense desde a publicidade que os medios lles dan ás ideas de tertulianos, políticos e “expertos”, e duran mentres non cobra forza calquera outra idea de igual maneira. Todos nos ocupamos de repetir e difundir este tipo de ideas “razoables”, integrándoas nas nosas tertulias e conversas, é máis, todos as contamos unha e outra vez co mesmo entusiasmo de quen acaba nese preciso instante de descubrir a pólvora. E esperamos, ademais , que calquera que estea na actualidade terá que estar de acordo con tamañas ocorrencias. Ata que, un bo día, empezamos a sospeitar que algo de malo deben ter cando ninguén nos leva a contra.

Hai un gran “discurso de moda” ultimamente: a economía, os mercados, impuxéronse sobre a política. O capital é o gran inimigo do cidadán, o gran inimigo do que eles (os políticos) intentan, sen éxito, defendernos. (Todos sabemos o útiles que poden ser os inimigos...)

O que non debemos esquecer é que o liberalismo económico empezou sendo, e segue a ser, unha maneira de facer política (agora, neoliberalismo). Foron os políticos os que crearon este modelo de protección ó libre comercio, salvagardando os dereitos dunha clase emerxente para que negociase libremente e obtivese os beneficios que lle correspondía, cunha intervención mínima do Estado. Que logo esta liberdade non tivese a regulación oportuna para impedir o seu descontrol e corrixir os desequilibrios e inxustizas que, en democracia, dela se deriven, digo eu que será tamén responsabilidade dos políticos, ¿ou non? ¿Por que todas as liberdades están reguladas e limitadas, como debe ser, e non o está a liberdade do mercado?  Non creo que sexa tan difícil idear unhas normas para tal efecto: ideas hai...! Mais ben creo que os políticos se alimentaron dos beneficios desta liberdade de múltiples e variadas formas: financiación de partidos, lucro persoal ou calquera vía de nutrición desde o capital privado que servise ós intereses electorais. É máis, os propios partidos adoptaron tamén a forma de actuar dos mercados: cada partido compite no mercado electoral con atractivos paquetes de ilusións, e a súa finalidade última parece ser a de triunfar e perpetuarse, como a de calquera empresa (“democracia de mercado”,  chamoulle Félix Ovejero Lucas). Os políticos fixeron da democracia un mercado partidista, e para iso necesitaban do capital.

O capital gañoulle a batalla á democracia, non á política, e gañoulle porque os políticos “demócratas” se venderon ó capital; de feito unha das formas que adoptou a venda (a corrupción), está quedando continuamente ó descuberto.

Xa Aristóteles afirmaba que a política era a ciencia máis importante de todas, porque sen ela ningunha outra podía prosperar. ¿Dubida alguén de que a economía puidese prosperar sen o consentimento da política? ¿Dubida alguén de que a liberdade de mercado non servise ó seu amo e creador, a política, ó longo de todos estes anos?

En definitiva, o gran labor para conservar a democracia consiste na arte prudente de ir establecendo moderada e convenientemente os límites; porque se non se deciden en función dos intereses da preservación da democracia, outros os decidirán para impoñer a súa propia conveniencia. A democracia non nos garantiza unha vida marabillosa onde instalarnos e descansar, pero si nos ofrece a posibilidade de escapar dunha vida peor ou, como dicía Saramago con palabras moito máis fermosas e suxerentes, “a democracia non é un punto de chegada, senón unha porta de saída”. Esixamos sempre que se faga o necesario para que esa porta se manteña aberta. E espero que vaiamos tendo a suficiente lucidez para identificar acertadamente a todos os inimigos da democracia.

Pulicado no Progreso o 1 - 12 - 2012