Se Deus non existe...

Xosé Ramón Cando

No século XIX, Nietzsche tentou levantar acta da morte de Deus e Dostoievski exclamou, angustiado, que se Deus tiña morto, daquela todo estaba permitido. No século XX, Sartre asume esta proposición, que utiliza como argumento en favor da liberdade humana, pero Leszek Kolakowski na súa obra en inglés ‘Religion’, facéndose eco da preocupación do gran novelista ruso, pregúntase se se pode agardar por un código normativo á marxe da autoridade divina, ao que responde que non o ve plausible.

Isto vén a conto da publicación do currículo da materia de Relixión Católica que, como é sabido, vai ter carácter avaliable e contará para a composición da nota media. Igualmente, o alumnado disporá da posibilidade de optar pola materia Valores Éticos, coa mesma consideración administrativa. En todo caso, como é igualmente coñecido, desaparece Educación para a Cidadanía e os Dereitos Humanos que ten carácter obrigatorio, producíndose o resultado de que aquel alumnado que opte pola materia de Relixión non terá ningún contacto coa cidadanía nin cos dereitos humanos nin con ningunha formación que fomente a súa autonomía moral. Semella que o ministro Wert está de acordo en que non toda a cidadanía dispoña da posibilidade de adquirir a necesaria autonomía que lle permita saír da «minoría de idade» contra a que se manifestaba Kant nos seus escritos, nos que afirmaba que a principal causa deste estado persoal minorizado reside na nosa preguiza pero tamén no medo que se nos transmite dende determinadas instancias sociais, xeralmente de maneira interesada.

Que a xerarquía eclesiástica estea de acordo coa afirmación de Kolakowski, antes mencionada, vén de seu, polo que é perfectamente lexítimo que pretenda defendernos da ameaza dunha sociedade á marxe dos valores relixiosos, tan temida polo xenial Dostoievski. Do mesmo xeito, é ilexítimo que o Goberno de España (estado aconfesional segundo o oráculo constitucional), se constitúa en brazo executor dos designios da mencionada xerarquía privando a unha parte da sociedade do dereito a unha formación en valores democráticos, escudándose no pretexto dunha presunta lei natural que establece a facultade dos proxenitores de privar a súa descendencia da formación en valores cívicos que, inevitablemente, han ser esixidos nunha sociedade democrática e privándoa, así mesmo, do coñecemento dos dereitos e liberdades que dita sociedade pon á súa disposición.

Para que se teña comprensión cabal do que está a dicirse, compre analizar o papel xogado pola Igrexa de Roma e institucións homólogas na batalla pola liberdade e pola igualdade, en síntese, pola cidadanía democrática (termos redundantes porque non pode existir cidadanía non democrática). Sería longo citar todos os casos en que o dereito ao coñecemento chocou co monolitismo eclesiástico, por citar algúns, censura literaria, queima pública de libros, queima pública de pensadores (Bruno), persecución e anulación (Galileo), condena pública de importantes avances científicos (Darwin), etc. Non se fará referencia aos incontables atentados cometidos contra da liberdade de expresión, algúns xa incluídos no apartado anterior. Pola insoportable insidia que destilan hai que referirse ás prohibicións relacionadas coa aplicación dos avances científicos ao benestar humano (paradigmática é a oposición inicial ao uso da anestesia con escusas de orixe bíblica). Xa no eido cidadán, de que lado estaban os sacerdotes franceses cando se proclamaron os dereitos do home e do cidadán durante a revolución francesa? Máis ben parece que en contra. Estiveron as institucións eclesiásticas defendendo o proletariado sometido a horarios interminables e condicións insalubres durante a revolución industrial? Os datos indican que non, que máis ben se bendicía o statu quo. Nalgún momento da historia defenderon os líderes relixiosos da nosa contorna o dereito á igualdade das mulleres, do cincuenta por cento da súa freguesía? Non, non o fixeron antes nin o fan agora, cómo poden facelo se rexen unha institución na que o sexo feminino está expulsado da toma de decisións aínda hoxe, -no ano 2015 da era cristiá-. Non foron os líderes relixiosos, foron as sociedades, en xeral coa oposición das xerarquías eclesiásticas, as que acadaron o nivel de dereitos e liberdades que existe hoxe en día e que compre mellorar.

O obxectivo desta enumeración non é axuizar a actuación dunhas institucións privadas en épocas pasadas nin tampouco na actualidade, non é un tema de interese xeral e compete aos membros das mesmas. O que se pretende é evitar que esas institucións dean o salto dende a privacidade na que por natureza se sitúan, ás instancias educativas do estado poñendo de manifesto a súa incapacidade para seren formadoras da cidadanía (esencialmente democrática) que debe protagonizar a convivencia pacífica en liberdade, igualdade e solidariedade que todo estado debe promover se quere chamarse democrático, daquela cabe preguntarse: é o señor Wert ministro dun estado democrático?

Publicado no Progreso o 28-3-2015