As tesoiras da morte

Elías Pérez Sánchez

En marzo do presente ano un estudo levado a cabo por Sarah Thomson e Johan Mackenbach (entre outros relevantes filósofos, sociólogos, economistas e bioeticistas, e publicado na prestixiosa revista The Lancet baixo o título "Financial crise, austerity, and health in Europe") concluíu que as políticas de austeridade e recortes presupostarios aplicados na sanidade pública de países como España, Portugal e Grecia estaba a provocar un forte déficit claramente perceptible na calidade do coidado da saúde e que se manifestaba nunha deficiente protección sanitaria xerando suicidios, novos brotes de enfermidades infecciosas e unha neglixente asistencia sanitaria. Así, por exemplo, en Grecia os recortes sanitarios están a poñer en risco a loita contra o avance do VIH. Meni Malliori, presidenta de Okana, e o Centro Europeo para o Control e a Prevención das Enfermidades (ECDC), alertaron estes últimos tempos sobre os riscos de novos brotes de VIH debidos, sobre todo, aos efectos da crise e aos acordos pactados polo goberno grego coa troika que prevén unha redución do 30% do gasto sanitario para os próximos anos, levando consigo a lóxica redución da cobertura sanitaria e o recorte de programas de prevención tanto da drogadicción coma do VIH.

En España, a situación é coñecida. A austeridade sanitaria, xunto coa desaparición a efectos prácticos da Lei de Dependencia, provocou a morte de persoas dependentes en condicións discutiblemente dignas e frecuentes mortes anticipadas de persoas en situacións de enorme fraxilidade económica debidas a unha deficiente atención médica. Algo parecido está a acontecer en Gran Bretaña (país aparentemente non moi afectado pola actual crise económica) onde xa dende hai cinco anos mantense un forte debate sobre as consecuencias da progresiva e minuciosa privatización da Sanidade. Debate, por certo, fundamentado en serios informes oficiais que non teñen reparo en denunciar os defectos da súa atención sanitaria e que se publican con absoluta naturalidade en xornais como The Independent, The Telegraph ou The Guardian.

O debate actual sobre os efectos dos recortes en materia sanitaria é, pois, constante. E pono de manifesto un recente traballo de investigación publicado o pasado mes de xuño no British Medical Journal e dirixido pola socióloga e doutora en Filosofía Helena Leguido-Quigley sobre os recortes sanitarios levados a cabo no Estado español, o seu impacto, as resistencias que sofre na actualidade o sistema público de saúde e as posibles alternativas. Da devandita investigación científica (e subliño o de "científica") pódese extraer dúas conclusións: as políticas neoliberais aplicadas actualmente na sanidade non pretenden corrixir as ineficiencias do sistema sanitario público, senón traspasar o público á esfera da xestión privada; por fin, hai unha evidencia empírica e científica que mostra (como así o fixo no seu momento outro estudo levado a cabo na mesma revista no ano 2010) unha clara relación entre mortalidade e gasto público social de modo que os recortes presupostarios en materia de saúde pública produce o que adoita denominarse "sobremortalidade", esto é, o aumento de mortes prematuras moi superior ás esperables en condicións de mantemento das porcentaxes habituais do investimento sanitario.

Os recortes sanitarios matan. E, polo que se ve, estudos científicos o aválan, polo que semellante afirmación (categórica) xa deixa de ser froito da imaxinación perversa de certos políticos ou iluminados. Cabe agora preguntarse quenes e de que modo son responsables desa "sobremortalidade" á que aludía anteriormente. A resposta parece obvia: as decisións consistentes en diminuír o gasto público social e sanitario son responsabilidade política e moral dos actuais dirixentes. A eles tócalles responder ante a cidadanía sobre as consecuencias das súas decisións.

Publicado no Progreso o 6-7-2013